الهجاء الکاریکاتوری فی شعر أعلام شعراء العصر العباسی ( مثل: بشار، دعبل، أبی نواس، ابن الرومی، المتنبی )
thesis
- وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان - دانشکده زبانهای خارجی
- author لیلا جمشیدی
- adviser عبدالغنی ایروانی زاده نصرالله شاملی
- Number of pages: First 15 pages
- publication year 1391
abstract
لقد عنی الباحثون و النقاد بالهجاء کفن من فنون الأدب الرفیعه، غیر أنهم اهتموا بجوانبه اللغویه و تطوره الأدبیه کغرض شعری، دون الاهتمام بالتذوق الفنی و التلقی التصویری الذی یعبّر عن عاطفه الشاعر و انفعالاته و خلجات قلبه أکثر من الأغراض الشعریه الأخری، و یصوّر الحیاه الفردیه و الاجتماعیه تصویرا صادقا بلغه سهله قریبه من الفهم. ولکن هذا لا یعنی أنه لم یُهتم بالجوانب الأخری فی الهجاء، بل هناک بعض الکتب التی قامت بدراسته شکلا و مضمونا، و إن تناولت أکثر هذه الکتب المیزات الکلاسیکیه للهجاء فی العصور المختلفه دون القیام بدراسه میزته الساخره التی تجذب جمهور الناس الذین لا یعنیهم من الهجاء إلا السخریه البارعه المسلیه، و تحلیل دوره التنویری فی رفع وعیهم الفردی و الاجتماعی والسیاسی و إسهامه فی الإنذار المبکر و النقد البناء. بینما نجد فی هجاء العصر العباسی – و هو عصر الازدهار الأدبی – لونا تصویریا ساخرا یکاد یختلف اختلافا تاما عن صوره الکلاسیکیه و معانیه المرذوله و یطلب دراسه واعیه مستقله؛ حیث یشتمل علی کثیر من عناصر فن الکاریکاتور أو الرسم الساخر، و یکون قادرا علی استبطان دوافع الشاعر و مشاعره بشکل مهذب و لطیف، و یستهدف التعبیر و التعلیق علی الآراء و الأفکار و الأحداث فی شتی المجالات بطریقه ساخره یعمد فیها الشاعر إلی نقد الواقع بشیء من الطرافه و المبالغه. فقد أخذ هذا اللون من الهجاء مکانه فی الأدب العباسی و فرض نفسه کبدیل أصیل لما نعرفه الیوم بفن الکاریکاتور أو الرسم الساخر و لهذا استوجب الرغبه فی اختیار تسمیته بالهجاء الکاریکاتوری. أما الشاعر الکاریکاتوری العباسی فهو فنان یتمیز بحده الذکاء و موهبه خارقه فی التصویر و نقل الوقائع و الأحداث فی قوالب هزلیه ساخره، و یتجه بهجائه الکاریکاتوری وجهات جدیده تبعا لتعدد أنواع الهجاء و دوافعه و أغراضه، فجاء هجاوه هذا مشبعا بنفسیته، أو صدی لشکواه من عدم التکافو الاجتماعی و العداله الاجتماعیه فی عصره المختل المقاییس، أو نعیه الفساد السیاسی و مدی اغتصاب الخلفاء و موظفیهم للسلطه و عجزهم عن التمرس بها و الإضطلاع بمهامها. ففی هذه الأطروحه (الهجاء الکاریکاتوری فی شعر أعلام شعراء العصر العباسی مثل: بشار، دعبل، أبی نواس، إبن الرومی، المتنبی) نحاول أولا أن نتطرق إلی تعریف الهجاء، مقوماته، نشأته و تطوره من البدایه حتی العصر العباسی بقدر ما کانت له صله بصلب الموضوع و تأثیر فی تکوین الهجاء الکاریکاتوری و مقوماته فی العصر العباسی. ثم نتناول فی الفصول القادمه تعریف الهجاء الکاریکاتوری و صلته بالکاریکاتور و دراسه العناصر المشترکه بینهما، کالمضمون بأنواعه المختلفه من الشخصیه و الاجتماعیه و السیاسیه، و الموضوع بمجالاته المتعدده، ثمّ السخریه و طریقه عرضها فی هذا اللون من الهجاء، و المبالغه کجوهر العمل الکاریکاتوری، و الالتزام کمحور أساسی فی الهجاء الکاریکاتوری لوقوف الشاعر إلی جانب قضیه إنسانیه أو ثقافیه أو اجتماعیه أو سیاسیه، و الأسلوب التعبیری فی هذا اللون من الهجاء فی ضم اللغه و الصوره. فنقوم بتحلیل هذه العناصر من خلال دراسه أهاجی بعض الشعراء العباسیین کبشار بن برد، أبی نواس، و دعبل بن علی الخزاعی، و ابن الرومی، و المتنبی، الذین یمتاز هجاوهم بهذه المیزه الفنیه، و تمنح أهاجیهم المجال فی فهم و إدراک هذه العناصر الکاریکاتوریه و دورها فی تکوین الهجاء الکاریکاتوری، وتکوّن الأرضیه المنبسطه لدراسه هذا اللون من الهجاء و تطوره و تحلیله فی المجالات المختلفه، وتعطینا إمکانیه مقارنه منهجیه سلیمه فی هذه العناصر المشترکه بین الهجاء الکاریکاتوری و بین الکاریکاتور، و یساعدنا علی البحث فی المعلومات المرتبطه به و بشعرائه. و یظهر من خلال هذا البحث أنّ الهجاء الکاریکاتوری بنیه متکامله الشکل و المحتوی، تتألف من العناصر التی تکون بیّنه واضحه علی المشابهه الکبیره بین هذا اللون من الهجاء و بین الکاریکاتور، کما أنّ تنسیق الصوره و بنائها و طرق تکوینها و کیفیه ترکیب عناصرها و صیاغتها فی الهجاء الکاریکاتوری و ربطها بنفسیه شعرائه شاهد علی عبقریه الشعراء العباسیین و أصاله فنانیتهم؛ إذ لم یألوا جهدا فی استثمار کل ما یمیز أسلوبهم الکاریکاتوری عن الأسالیب الشعریه من الانسیاق الفنی و التقنیات الخلاقه فی الفن التشکیلی الکاریکاتوری و اعتمادهم علیها للتخلص من المألوف و مجاوزه الأنماط السائده فی التعبیر الذی قد تعوّدت علیها بقیه الشعراء.
similar resources
دراسه الهجاء السیاسی فی شعر شعراء الشیعه فی العصر العباسی الأول(السید الحمیری، دعبل الخزاعی، دیک الجن نموذجاً)
چکیده پژوهش زیر با عنوان "بررسی هجو سیاسی در شعر شعرای شیعه در دوره عباسی اول با محوریت دعبل خزاعی، سید حمیری ودیک الجن" به بررسی هجو سیاسی در شعر شیعه در محدوده زمانی دهه سوم قرن دوم تا دهه سوم قرن سوم پرداخته است. شعرای مذکور از پیشگامان هجو سیاسی در دوره عباسی اول به شمار می آیند. این پژوهش روی چهار محور اساسی زیر تاکید دارد: 1ـ جمع آوری اشعار مرتبط با هجو سیاسی از دیوانهای این سه شاعر. ...
15 صفحه اولالعناصر المشترکة بین الهجاء الکاریکاتیری فی شعر العصر العباسی والکاریکاتیر
إنّ الهجاء الکاریکاتیری فن أدبی یتناول التناقضات فی الشخصیة والمجتمع والممارسات السلبیة والأحداث والشخصیات السیاسیة والمشاکل الاجتماعیة وحتی النفسیة والمادیة وغیرها من المواضیع غیر المتناهیة، عبر امتزاج الهجاء والرسم الکاریکاتیری بالألفاظ والمعانی؛ کما یبرز دور الشاعر ومساهمته فی تحصین الروح الإنسانیة وإظهار الذوات علی حقیقتها. وهذا ما یقربه کثیرا إلی الکاریکاتیر ویجعله الفن الذی لا مثیل له. تق...
full textMy Resources
document type: thesis
وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان - دانشکده زبانهای خارجی
Keywords
Hosted on Doprax cloud platform doprax.com
copyright © 2015-2023